เป้าหมายของสหกรณ์ คืออะไร

เคยหรือไม่ ที่ถูกถามว่า "ปีนี้กำไรเท่าไหร่" หรือ "ปันผลกี่เปอร์เซ็นต์"

เป็นคำถามทั่วไป ที่ใครๆก็น่าจะถามได้ และผู้ที่เป็นกรรมการดำเนินการก็น่าจะตอบได้ ไม่ได้แปลกตรงไหนนี่นา ใช่ครับ หากเป็นคำถามจากสมาชิกของสหกรณ์นั้นๆ ก็คงจะไม่แปลกอะไร หากจะพูดคุยกันระหว่างกลุ่มหรือระหว่างสหกรณ์ ก็อย่าได้พึงใช้กำไร หรืออัตราเงินปันผล เป็นตัวชี้วัดผลงานของสหกรณ์กันเลยนะครับ

เป้าหมายของสหกรณ์ คงมิใช่อยู่ที่การทำกำไรได้มากๆ เงินปันผลสูงๆ หรอกนะครับ โดยเฉพาะสหกรณ์ที่มีธุรกิจทางการเงินกับสมาชิก ให้สมาชิกกู้ยืมเงิน โดยไม่ได้มีการลงทุนในรูปแบบอื่นแล้ว แสดงว่ากำไรที่ได้นั้น มาจากสมาชิกล้วนๆ สมาชิกที่กู้ยืมเงินจากสหกรณ์ สมาชิกที่มีความเดือดร้อนจำเป็น ในขณะที่เงินเหล่านั้น ส่วนหนึ่งก็ได้มาจากสมาชิกเหล่านี้ (อาจจะเป็นจำนวนไม่มาก) อีกส่วนหนึ่งมาจากสมาชิกที่อาจจะมีความพร้อมทางด้านการเงิน โดยผ่านการสะสมหุ้น หรือการฝากออมทรัพย์ แน่นอนครับ ผลตอบแทนของหุ้นคือเงินปันผล ผลตอบแทนของเิงินฝากคือดอกเบี้ย ในขณะที่สหกรณ์ได้ดอกเบี้ยเงินกู้จากสมาชิก หากเป็นในรูปแบบนี้แล้ว สหกรณ์ยังมีกำไรมาก ปันผลสูง สหกรณ์นั้นก็ทำตัวไม่ต่างจากสหกรณ์นายทุน ลงทุนกับคนจน แล้วทำกำไรให้คนรวย โดยอาศัยรูปแบบสหกรณ์เท่านั้นเอง

ผมคิดว่า เป้าหมายของสหกรณ์คือเรื่องของคน คนที่เป็นสมาชิก จะต้องมีชีวิตความเป็นอยู่ที่ดีขึ้น มีคุณภาพชีวิตที่ดี มีสิ่งแวดล้อมที่ดี มีสวัสดิการอย่างเหมาะสม เพียงพอ และยุติธรรม โดยอาศัยเงิน ความร่วมมือซึ่งกันและักัน การบริหารการเงิน เป็นเรื่องหนึ่งในสหกรณ์ แต่ไม่ใช่เรื่องหลัก เรื่องหลักของสหกรณ์คือเรื่องของคน เรื่องของสมาชิก สหกรณ์จะเป็นที่ซึ่งสร้างโอกาส ให้โอกาส และบำบัดทุกข์ บำรุงสุข ให้แก่สมาชิกอย่างไรให้ทั่วถึง และเป็นธรรม

ผมเชื่อว่า ผู้นำรุ่นแรกๆของแต่ละกลุ่มหรือสหกรณ์ ส่วนใหญ่น่าจะมีความคิดเช่นนี้ เนื่องจากเป็นผู้ริิเริ่ม เริ่มต้นก่อตั้งกลุ่มหรือสหกรณ์ ผ่านการเรียนรู้ ผ่านความยากลำบากในช่วงเริ่มต้น จนกลั่นออกมาเป็นแนวคิดในเรื่องของคน แต่เมื่อเวลาผ่านไป สหกรณ์เติบโตขึ้น ผู้คนเข้ามาเกี่ยวข้องมากขึ้น การเปลี่ยนผ่านแนวคิดจากผู้นำในยุคแรกสู่ยุคหลัง อาจจะไม่ใช่เรื่องง่ายที่จะถ่ายทอดเจตนารมณ์ได้ทั้งหมด และเป็นเรื่องไม่ยากที่จุดยืนของกลุ่มหรือสหกรณ์จะเปลี่ยนไปตามผู้นำที่เปลี่ยนเข้ามา ยิ่งหากมีผู้ที่คิดไม่ดี ประสงค์ร้าย หรือเข้ามาเพื่อหวังผลประโยชน์ ความเสื่อมย่อมเข้ามาเยือนองค์กรอย่างแน่นอน

ผมอยากจะแชร์ความคิดเรื่องเป้าหมายของสหกรณ์ หากเรากำหนดเป้าหมายไว้ที่สมาชิกแล้ว กิจกรรมต่างๆที่จะตามมา ก็จะสอดคล้องกับเป้าหมายหลัก ไม่ว่าจะเป็นเรื่องการบริหารการเงิน ผ่านทางกิจกรรมการสะสม การกู้เงิน การฝากเิงิน หรืออื่นๆ นอกจากนี้แล้วยังมีเรื่องของการบริหารสมาชิก ซึ่งหมายถึงการทำความเข้าใจ ให้ความรู้แก่สมาชิก ให้สมาชิกมีความรักและหวงแหนสหกรณ์ ให้มีความรู้สึกร่วมถึงความเป็นเจ้าของสหกรณ์ หากทำได้เช่นนี้แล้ว ปัญหาเรื่องการเงิน ไม่ว่าจะเป็นการสะสมเงิน หรือหนี้คั่งค้าง ย่อมจะไม่เกิดหรือเกิดขึ้นน้อยมาก ซึ่งตั้งเป็นโจทย์ให้คิดต่อได้เลยว่า ทำอย่างไรให้สมาชิกมีความรักและหวงแหนสหกรณ์? ทำอย่างไรให้สมาชิกมีความรู้สึกเป็นเจ้าของสหกรณ์?

ในแง่ของการบริหารการเงิน ซึ่งเป็นทั้งศาสตร์และศิลป์ ในรูปแบบของสหกรณ์ที่มีรายได้หลักจากดอกเบี้ยเงินกู้ของสมาชิก จุดเหมาะสมในการบริหารการเงินน่าจะอยู่ที่ อัตราดอกเบี้ยเงินกู้เป็นธรรม อัตราเงินปันผลสูงกว่าอัตราเฉลี่ยเงินฝากธนาคารเล็กน้อย อัตราเงินรับฝากออมทรัพย์สูงกว่าธนาคาร (ตามภาวะตลาดการเงิน) และที่สำคัญ จะต้องมีสวัสดิการสมาชิกอย่างเหมาะสม ซึ่งจะได้ร่วมแชร์เรื่องการบริหารการเงินในโอกาสต่อไป

CU Andaman